بشر در کنار اختراع خودرو در ادامه در سیستم شهرنشینی مبادرت به راه‌اندازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کرد تا با دغدغه کمتر به کارهایش برسد. ناوگان حمل‌ونقل عمومی در دو بخش سبک و سنگین در مسافرت‌های درون‌شهری و برون‌شهری دیده شده است. خودرو، کشتی و هواپیما در ۳ بخش جابه‌جایی انسان، کالا و حیوان فعالیت دارد و هر یک قوانین خود را دارد. به‌عنوان مثال، جانمایی ایستگاه‌ها براساس شلوغی آن محدوده و ازدحام جمعیت نکته مهمی است. این امر از بار ترافیک کاسته و افراد با هزینه مالی و زمانی کمتر می‌توانند به تردد بپردازند. در ادامه صمت گفت‌وگویی با مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور به مناسبت روز ملی حمل‌ونقل داشت که وی به تشریح مهم‌ترین موارد و مشکلات حمل‌ونقل درون‌شهری در حوزه تاکسیرانی پرداخت.
آیا آماری از تعداد تاکسی‌های موجود در کشور در دست است؟ چه تعداد از این تاکسی‌ها فرسوده بوده و نیاز به نوسازی دارند؟
نخست روز ملی حمل‌ونقل را به تمام فعالان این حوزه به‌ویژه خانواده بزرگ تاکسیرانی تبریک می‌گویم که در شرایط سخت و بحرانی اپیدمی کروناویروس همچنان براساس وظیفه و تعهدی که به مردم دارند، به جابه‌جایی مسافران می‌پردازند. ناوگان فعال تاکسیرانی با تعداد ۳۱۸ هزار خودرو تاکسی در سطح کشور مشغول و ارائه خدمت است که از این تعداد، ۷۶ هزار خودرو تاکسی در شهر تهران فعال هستند. همچنین براساس مصوبه هیات‌وزیران، تاکسی‌هایی که به سن ۱۰ سال رسیده باشند، مشمول فرسودگی هستند. درحال‌حاضر، ۱۹۲ هزار تاکسی به سن فرسودگی رسیده‌اند درحالی‌که از ابتدای سال ۹۵ طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده کلید خورد و در این طرح موفق به نوسازی ۷۱ هزار دستگاه تاکسی فرسوده شدیم، اما همچنان ۱۹۲ هزار تاکسی‌ها نیاز به نوسازی دارند.
آیا روند نوسازی در حال انجام است؟ تاکسی‌داران در این حوزه با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند؟
نوسازی تاکسی‌های فرسوده با مشکلاتی مانند افزایش بی‌رویه قیمت خودرو و از سوی دیگر، بحث پرداخت نشدن تسهیلات از سوی بانک‌ها روبه‌رو بوده که فرآیند نوسازی را با مشکلاتی همراه کرده است. باوجود تمام این مشکلات، سال گذشته با پیگیری‌های انجام‌شده توانستیم فرآیند نوسازی را دوباره فعال کنیم که در ادامه در ابتدای سال ۹۹ به مشکل الزام مندرج در آیین‌نامه قانون هوای پاک مبنی بر ارتقای سطح آلایندگی خودروهای تولیدی از استاندارد یورو ۴ به یورو ۵ برخوردیم که خودروساز آمادگی اجرای آن را نداشت، با انعکاس موضوع به دولت و همچنین موافقت سازمان ملی حفاظت محیط‌زیست، مجوز نوسازی ۵ هزار تاکسی با استاندارد یورو ۴ صادر شد. باتوجه به پیگیری‌های انجام‌شده خوشبختانه تا مهر امسال تعداد ۴ هزار و ۹۳۵ تاکسی نوسازی و تحویل متقاضیان شد. فرآیند تحویل خودرو با استاندارد یورو ۵ براساس اعلام آمادگی شرکت خودروساز، از ۱۵ آبان با هدف تداوم نوسازی تاکسی‌های فرسوده دوباره از سرگرفته شد و امیدواریم در زمینه نوسازی ناوگان تاکسیرانی بتوانیم با همکاری شرکت خودروساز(ایران‌خودرو) عملکرد قابل‌قبولی در این بخش ارائه کنیم.
طرح دوگانه‌سوز کردن تاکسی‌ها به کجا رسید؟
درحال‌حاضر، بیش از ۹۵ درصد خودروهای فعال با کاربری تاکسی شهری دوگانه‌سوز هستند، برای گازسوز کردن خودروهای عمومی، در راستای مصوبه دولت و هماهنگی‌هایی انجام شده این امکان فراهم شده تا مالکان این ناوگان بتوانند با نام‌نویسی در سامانه وزارت نفت رایگان نسبت‌به دوگانه‌سوز کردن خودرو خود اقدام کنند.
آمار بانوان تاکسی‌دار در تهران چقدر است؟
در حوزه تاکسیرانی شهری، ۴۸۳۰ بانوی تاکسیران فعالیت دارند که حدود ۲۹۰۰ نفر آنها در تهران فعالیت می‌کنند. در این بخش، این آمادگی وجود دارد تا با همکاری علاقه‌مندان سهم زنان را حوزه تاکسیرانی افزایش دهیم.
با شیوع ویروس کرونا و خطر ابتلا، سلامتی تاکسی‌دارها چگونه تضمین می‌شود؟
با شیوع این ویروس، کار کردن در حوزه‌های کاری گوناگون از جمله در بخش تاکسیرانی با شرایط جدیدی مواجه شد. براساس اعلام وزارت بهداشت یکی از گروه‌های آسیب‌پذیر از ویروس کرونا، رانندگان فعال در حمل‌ونقل عمومی هستند. در این‌باره برای رعایت اصول بهداشتی در این حوزه پروتکل‌های مورد نیاز با همکاری وزارت بهداشت تهیه و ابلاغ شد. براساس پروتکل‌های اعلامی تعداد مسافران تاکسی از ۴ به ۳ نفر کاهش یافت، رانندگان موظف شدند به‌طور مستمر از ماسک استفاده کرده و خودرو خود را ضدعفونی کنند. همچنین مسافران نیز ملزم به استفاده از ماسک هستند. البته در این بخش درخواست داریم شهروندان همکاری بیشتری با ما و رانندگان داشته باشند. براساس مصوبات مربوط به این موضوع، افراد خاطی در این بخش مشمول جریمه خواهند شد.
با اعمال محدودیت‌های تردد در آذر، وضعیت حمل‌ونقل در بخش تاکسیرانی چگونه است؟
با اعمال محدودیت تردد، یکی از گروه‌های شغلی که از این موضوع معاف شدند خودروهای فعال در حوزه حمل‌ونقل عمومی هستند. با هماهنگی که با پلیس راهور به‌عمل آمده فهرست ناوگان فعال در این بخش به‌عنوان فهرست مجاز در اختیار پلیس قرار گرفته است و این ناوگان مشمول جریمه نمی‌شوند؛ بنابراین با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سازمان‌های تاکسیرانی شهروندان می‌توانند برای سفرهای ضروری خود از این ناوگان استفاده کنند.
یکی از گلایه رانندگان ناوگان حمل‌ونقل سواری بحث بیمه بود. آیا این مسئله برای رانندگان درون‌شهری و برون‌شهری رفع شده است؟
از سال ۱۳۸۶ و در راستای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت ۵۰ درصد از حق بیمه رانندگان را در قالب یارانه دولتی پرداخت می‌کند. مشکلی که در این بخش با آن مواجه هستیم این است که اطلاعات رانندگان از سال ۱۳۹۲ به بعد از سوی سازمان تامین اجتماعی بروزرسانی نشده است و این سازمان از سال ۹۲ تا امسال از قبول فهرست‌های جدید و بروز کردن فهرست‌ها خودداری می‌کرد. از سوی دیگر، به‌دلیل جمع‌آوری دستی اطلاعات در سنوات گذشته احتمال وجود خطا در آمار‌های در اختیار آن سازمان بالا بود. در این‌باره پس از چندین سال پیگیری، با حمایت‌های مجموعه وزارت کشور، تامین اجتماعی پذیرفت تا فرآیند بروزرسانی اطلاعات آغاز شود.
برای اجرایی شدن این موضوع سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور اعلام آمادگی لازم برای برقراری برخط ارتباط بین سامانه‌های مرکزی اطلاعات رانندگان در آن سازمان با سامانه بیمه سازمان تامین اجتماعی اعلام شد تا از این طریق افرادی که در فهرست بیمه قرار دارند و راننده نیستند یا از حوزه حمل‌و نقل شهری خارج شده‌اند حذف شده تا امکان برقراری بیمه برای رانندگان فعال فراهم شود. در بخش بیمه اقدامات مورد نیاز در حوزه وزارت کشور به‌عمل آمده و فهرست افرادی که باید حذف شوند و رانندگان مشمول دریافت بیمه به تامین اجتماعی ارسال شده است. امیدواریم با همکاری سازمان تامین اجتماعی و حل این مشکل در راستای کمک به رانندگان اقدام لازم به‌عمل آید.
نظر شما درباره فعال‌شدن تاکسی‌های اینترنتی چیست؟ آیا فعالیت آنها روند کاری تاکسیرانان حمل‌ونقل شهری را با مشکل مواجه کرده است یا خیر؟
استفاده از فناوری‌های نوین در همه کسب‌وکارها امری لازم و اجتناب‌ناپذیر است و در بلند مدت باعث بروز بودن آن حرفه و تداوم آن خواهد شد. ورود تاکسی‌های اینترنتی در عرصه حمل‌ونقل عمومی شهری کشور در ماه‌های آغازین فعالیت این ناوگان با مقاومت‌ها و اعتراض‌هایی مواجه بود، زیرا فعالیت آنها در سال‌های نخست در چارچوب ضوابط تعریف‌شده‌ای نبود. دو نکته در این نوع فعالیت وجود داشت، یکی قوانین و مقرراتی که هرگونه فعالیت در حوزه حمل‌ونقل عمومی را نیازمند اخذ مجوز از شهرداری‌ها می‌دانست و نکته دوم، یکسان نبودن شرایط برای رانندگان و ناوگان فعال در حوزه حمل‌ونقل عمومی رسمی و تاکسی‌های اینترنتی بود. با برگزاری جلسات متعدد در راستای مصوبه هیات‌وزیران در همکاری مشترک وزارتخانه‌های کشور و صنعت، معدن و تجارت با معاونت علمی ریاست‌جمهوری چارچوب فعالیت تاکسی‌های اینترنتی در قالب دستورالعملی تهیه و ابلاغ شد و این امر تا حدودی مشکلات را در این بخش رفع کرد. اما لازم است در حوزه تاکسی‌های رسمی نیز با اصلاح مقررات موجود و حذف برخی قیدهای مازاد، بستر فعالیت را برای هر دو گروه عادلانه کرد.
برای دسترسی آسان شهروندان به تاکسی چه اقداماتی انجام شده است؟
سال‌های پیش از ۱۳۸۵ به‌دلیل کم بودن تعداد ناوگان تاکسیرانی، همواره با مشکل بالا بودن تقاضا نسبت به ناوگان موجود مواجه بودیم. از آن سال به بعد با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شد تعداد تاکسی در شهرهای کشور به میزان مناسب افزایش یافت.
در قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سهم در نظر گرفته شده برای حوزه تاکسیرانی در بین سایر روش‌های حمل‌ونقل عمومی ۲۵ درصد تعیین شده است. درحال‌حاضر، تنها روش حمل‌ونقلی که سهم خود را از سفرهای شهری به‌طور کامل انجام می‌دهد ناوگان تاکسیرانی شهری است.
درباره مدیریت توزیع ناوگان در معابر شهری نیز براساس مطالعاتی که در حوزه حمل‌ونقل در هر شهر انجام می‌شود تعداد ناوگان مناسب با هر خط متناسب با نیاز موجود آن اعلام و تخصیص می‌یابد. از سوی دیگر، درباره نیازهای سفارشی شهروندان نیز سرویس‌هایی همچون تاکسی‌های بی‌سیم و به‌تازگی ناوگان مجهز به نرم‌افزارهای موبایلی نیز وجود دارد که شهروندان می‌توانند از آنها استفاده کرده و بهره‌مند شوند.